Światowy Dzień Walki z Cukrzycą obchodzony jest 27 czerwca jako upamiętnienie odkrycia insuliny, leku, dzięki któremu cukrzyca z choroby nieuleczalnej stała się przewlekłą. Okrycia tego dokonał w 1922 roku Frederick Banting wspólnie z asystentem Charlesem Bestem, za co w 1923 otrzymał Nagrodę Nobla. W 1934 roku król Anglii Jerzy V nadał mu tytuł szlachecki.
Insulina to anaboliczny hormon peptydowy o działaniu ogólnoustrojowym odgrywający szczególna rolę w metabolizmie węglowodanów. Produkuje go trzustka. Hormon ten odpowiada za transport glukozy do komórki, reguluje jej poziom we krwi. Bierze również udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze oraz wzmaga syntezę białka. Najbardziej intensywny proces wydzielania insuliny zachodzi w porze porannej, maleje natomiast po południu, w nocy znacznie spada.
Cukrzyca to choroba charakteryzująca się hiperglikemią, czyli podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, wynikającym z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej w trzustce. Przewlekła hiperglikemia prowadzi do uszkodzenia i zaburzeń różnych narządów m.in. oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
Wyróżnia się cukrzycę:
- Typu 1 (cukrzyca pierwotna , wieku młodzieńczego, insulinozależna)
- Typu 2 ( cukrzyca wieku dojrzałego, insulinozależna, nabyta )
- Ciążową
- inne typy cukrzycy
Do objawów cukrzycy zaliczamy:
- bardzo wysokie stężenie glukozy we krwi
- cukromocz, inaczej glikozuria
- zakwaszenie organizmu
- wzmożone pragnienie i duża ilość oddawanego moczu
- postępująca utrata masy ciała i odwodnienie
- osłabienie i obniżona odporność
- zaburzenia ukrwienia, bóle kurczowe łydek, zaburzenia czucia
- trudność gojenia się ran
- sucha i swędząca skóra
- łatwość i szybkość powstawania siniaków
Cukrzyca jest chorobą, która przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. Badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy należy przeprowadzić u osób z grupy ryzyka:
- osoby powyżej 45 roku życia
- z nadwagą lub otyłością
- z cukrzycą w rodzinie
- mało aktywnych fizycznie
- u osób ze stwierdzonym w poprzednim badaniu stanem przedcukrzycowym
- u kobiet z przebytą cukrzycą ciążową
- u kobiet, które urodziły dziecko powyżej 4 kg
- z nadciśnieniem tętniczym
- z dislipidemią
- u kobiet z zespołem policystycznych jajników
Diagnostyka cukrzycy opiera się również, na obserwacji stężenia glukozy i acetonu w moczu. Można to sprawdzić za pomocą testów paskowych. Leczenie cukrzycy jest czasochłonne i wymaga świadomej współpracy pacjenta z lekarzem. Polega na odpowiedniej diecie, leczeniu hipoglikemizującym, psychoterapii pacjenta, kształceniu zdrowotnym, przyjmowaniu insuliny w formie iniekcji lub środków doustnych.
Najczęstszym powikłaniem stosowania insuliny jest ostre niedocukrzenie – stan niedocukrzenia. Jest to stan bardzo groźny dla życia objawiający się uczuciem ogólnego, silnego osłabienia, zlewnymi potami, przyspieszonym tętnem, rozszerzeniem źrenic, spadkiem ciśnienia tętniczego, drżeniem rąk, a niekiedy drgawkami. W dalszym niedocukrzeniu dochodzi do utraty przytomności i wstrząsu hipoglikemicznego. W takim przypadku należy wezwać pogotowie ratunkowe.
Groźnym zjawiskiem jest też śpiączka cukrzycowa, która powstaje z niedoboru lub nadmiaru insuliny. Występuje w przebiegu ostrych powikłań cukrzycy: zespołu hiperglikemiczno-hipermolalnego, kwasicy ketonowej, kwasicy mleczanowej, hiperglikemii. Wymaga natychmiastowej pomocy specjalistycznej. Skutki uboczne śpiączki cukrzycowej mogą być bardzo poważne – włącznie z uszkodzeniem narządów wewnętrznych, nieodwracalnymi zmianami w strukturze mózgu, a nawet śmiercią.