26 czerwca przypada Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii, który ogłoszony w 1987 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Obchody odbywają się przy wsparciu Biura Narodów Zjednoczonych do spraw Narkotyków i Przestępczości (UNODC) i mają na celu zwiększenie efektywności współpracy w zwalczaniu narkomanii i uzależnienia od leków psychotropowych oraz zwiększenie świadomości osób uzależnionych.
Narkomania to potoczne określenie odnoszące się do uzależnienia od substancji chemicznych mających wpływ na pracę mózgu. Charakteryzuje się tzw. głodem narkotycznym, czyli fizycznym cierpieniem spowodowanym odstawieniem., a narkoman to potoczne określenie osoby uzależnionej od narkotyków lub pozostającej w stanie odurzenia narkotycznego.
Narkotyki są środkami, które mogą być wykorzystywane w medycynie do leczenia, uspokajania i do uśmierzania bólu, i w tym aspekcie mają pozytywne znaczenie. Niestety wykorzystywane są także jako środki odurzające powodujące niekontrolowane odurzenie, euforię, senność, ale także agresję. Efekty te wywołane są ich wielokrotnym, niekontrolowanym, albo świadomym stosowaniem w celu osiągnięcia w/w stanów, co niestety uzależnia. Nawyk stałego używania powoduje zmiany w osobowości, ustroju, wyniszczenie organizmu, zwężenie zainteresowań do problemu zdobycia narkotyków.
Jak zapobiegać narkomanii ?
W zapobieganiu narkomanii dużą rolę odgrywa edukacja, czyli wiedza o niszczących skutkach zażywania środków odurzających. Programy profilaktyczne promujące zdrowie psychiczne, zwiększające świadomość na temat działania i zagrożeń zażywania narkotyków to dobre działania. Istotne są też spotkania i programy, których uczestniczy zyskują realną wiedzę o problemie uzależnienia.
Kontakt z narkotykami może się przydarzyć każdemu dziecku, dlatego rodzice powinni być autorytetem wiedzy na temat środków odurzających i umieć rozpoznawać sygnały ostrzegawcze.
Zmiany w zachowaniu, na które należy zwrócić uwagę to:
- Izolowanie się
- Częste wietrzenie pokoju
- Spadek zainteresowań
- Nagłe zmiany nastroju i aktywności
- Wzmożone ożywienie
- Ospałość i zmęczenie
- Bunt, napady złości i agresja
- Kłamstwa, wynoszenie cennych rzeczy z domu
- Spadek masy ciała, zaburzenia pamięci, krwawienie z nosa, ból różnych części ciała
- Rozszerzone źrenice, przekrwione oczy
- Ślady po ukłuciach
- Brak zainteresowania swoim wyglądem
Im głębsza faza uzależnienia, tym objawy choroby są bardziej widoczne.
Narkomania – skutki
Skutki uzależnienia od narkotyków są poważne i należą do nich:
- skutki zdrowotne:
- uszkodzenia narządów wewnętrznych, śmiertelne zatrucia i zwiększone ryzyko rozwoju innych zaburzeń psychicznych (np. depresja, zaburzenia lękowe),
- częstsze infekcje wirusowe i bakteryjne spowodowane osłabioną odpornością i używaniem niesterylnych igieł,
- popadanie w konflikty z prawem – posiadanie narkotyków, kradzież w celu zdobycia pieniędzy na narkotyki, wzmożona drażliwość i agresja,
- wykluczenie społeczne, zaburzenia więzi rodzinnych, trudności w relacjach intymnych,
- zagrożenie bezrobociem i bezdomnością,
- przerwanie lub porzucenie nauki.
Terapia narkomanii może przebiegać długoterminowo lub krótkoterminowo i odbywać się
w warunkach szpitalnych lub ambulatoryjnych. Leczenie opiera się na metodach: detoks organizmu, model Minnesota, terapia substytucyjna, terapia poznawczo-behawioralna, model społeczności terapeutycznych, grupy wsparcia. Pozytywne efekty i poprawę stanu zdrowia pacjent uzyskuje po przejściu przez cały proces leczenia – nie można go przerwać, gdyż grozi to powrotem do nałogu.