Październik w profilaktyce zdrowia jest miesiącem, który co roku przybiera kolor różowy, co związane jest z profilaktyką raka piersi u kobiet. Dlatego mówiąc lub pisząc o raku piersi w tym okresie możemy spotkać się z nazwą “Różowy Październik”. A rak piersi to choroba, która najczęściej staje się przyczyną śmierci kobiet. Wykrycie we wczesnym stadium może uratować piersi i zapobiec śmierci. Bardzo ważne jest tu przeprowadzanie samobadania oraz badań profilaktycznych jak USG i mammografia. Częstość zachorowania wzrasta z wiekiem i rozwija się po skończeniu 50 roku życia.
Rak piersi – czynniki ryzyka:
- płeć
- wiek – najczęściej chorują kobiety po 50 roku życia (najwięcej zachorowań obserwuje się między 50 – 70 rokiem życia), choć może także pojawiać się u młodszych kobiet
- czynniki genetyczne – występowanie raka piersi w najbliższej rodzinie, otyłość i brak aktywności fizycznej
- brak potomstwa lub urodzenie dziecka po 35 roku życia
- nie karmienie piersią
- nadużywanie alkoholu
- czynniki hormonalne endogenne – zbyt wczesna miesiączka (przed 12 rokiem życia) lub późna menopauza (po 55 roku życia)
- czynniki hormonalne egzogenne – długotrwałe stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej i/lub hormonalnej terapii zastępczej
- narażenie na promieniowanie jonizujące
- inne nowotwory – np. przebyty już wcześniej rak piersi, rak jajnika, rak trzonu macicy
Samobadanie należy wykonywać raz w miesiącu najlepiej tydzień po miesiączce. Kobiety po menopauzie powinny to robić w tym samym dniu każdego miesiąca. Warto raz do roku pójść na badanie piersi. Do udziału w programie profilaktyki raka piersi nie jest potrzebne skierowanie. Wystarczy zgłosić się osobiście lub umówić na wizytę telefonicznie do jednej z poradni, które podpisały z NFZ umowę na realizację programu. Kobiety, które nie kwalifikują się do objęcia programem profilaktycznym, mogą również wykonać mammografię lub USG piersi na podstawie skierowania wydanego przez lekarza specjalistę (ginekologa, onkologa). Badanie mammograficzne można wykonać w poradniach stacjonarnych lub w mammobusie.
W przypadku wykrycia nieprawidłowości m.in.: powiększone węzły chłonne pod pachami, zmiana wielkości i kształtu piersi, która nie ustępuje po miesiączce, zmiany w wyglądzie brodawki sutkowej, wyciek z piersi, guzek lub stwardnienie piersi należy zgłosić się do lekarza.
W Polsce działa Polski Komitet do Zwalczania Raka – medyczna organizacja pozarządowa zajmująca się organizacją profilaktyki i leczenia nowotworów.
Przydatne strony internetowe
Planuję długie życie: https://planujedlugiezycie.pl/index.php/rak-piersi-i-badania-mammograficzne/
Krajowy Rejestr Nowotworów: http://onkologia.org.pl/rak-piersi-kobiet/
Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia – szczegółowe informacje o programie profilaktyki raka piersi: https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/profilaktyka-raka-piersi